Ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας

anagnostopoulou

In Σαν σήμερα Posted 04 Οκτωβρίου, 2021

Στις 4 Οκτωβρίου 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ίδρυσε τη Νέα Δημοκρατία. Η ιδρυτική διακήρυξη του νέου κόμματος αποτελεί σαφές δείγμα της πρόθεσης του ιδρυτή της να υπερβεί τα παραδοσιακά πλαίσια της παράταξής του και να δημιουργήσει νέες ισορροπίες στο πολιτικό σύστημα. Γι’ αυτό και οριοθέτησε τη Νέα Δημοκρατία ως την πολιτική παράταξη, «που ταυτίζει το έθνος με τον λαό˙ την πατρίδα με τους ανθρώπους της˙ την Πολιτεία με τους πολίτες της˙ την εθνική ανεξαρτησία με την λαϊκή κυριαρχία˙ την πρόοδο με το κοινό αγαθό˙ την πολιτική ελευθερία με την έννομη τάξη και την κοινωνική δικαιοσύνη».

Διακήρυξε, δηλαδή, ένα μείγμα παραδοσιακών και ριζοσπαστικών επιδιώξεων, προχωρώντας «με μεγάλα τολμηρά, αλλά και ασφαλή βήματα στις νέες διαρκώς εξελισσόμενες συνθήκες», ώστε να καλύψει τις αξιώσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων, παραμένοντας σταθερός στις ιδεολογικές του αρχές: ταύτιση έθνους – λαού και πολιτείας – πολιτών, συνδυασμός εθνικής ανεξαρτησίας –και εθνικής αξιοπρέπειας, ελεύθερης οικονομίας και κρατικής παρέμβασης σε νευραλγικούς τομείς της δημόσιας ζωής.

Η εμπέδωση ενός σύγχρονου δημοκρατικού πολιτεύματος συνδεόταν αλληλένδετα με τον στρατηγικό στόχο της ένταξης στην ενωμένη Ευρώπη: χωρίς την επίτευξη της πρώτης δεν ήταν δυνατή η προώθηση της δεύτερης. Η Νέα Δημοκρατία απέβλεπε στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας ζωής από άποψη θεσμών, ιδεών και προσώπων, συγκροτούμενη από «έμπειρες και υγιείς αλλά και από νέες προοδευτικές και ριζοσπαστικές δυνάμεις».

Για την ευόδωση των στόχων της, η Νέα Δημοκρατία απευθυνόταν σε όλους τους Έλληνες και ξεχωριστά στη νέα γενιά, υποσχόμενη όχι μόνο την ισότητα όλων έναντι των νόμων, αλλά και «ίσα δικαιώματα έναντι των βιοτικών ευκαιριών και των δυνατοτήτων που διανοίγει ο πολιτικός, οικονομικός και κοινωνικός βίος». Με το βλέμμα στους νέους, η διακήρυξη υποσχόταν την επένδυση ακόμα και από «το υστέρημα του εθνικού πλούτου στην παιδεία, στην επιμόρφωση και στην επιστημονική έρευνα», γιατί οι πνευματικές και πολιτικές αξίες προσδιορίζουν τη μοίρα του έθνους.

Η ιδρυτική διακήρυξη της Νέας Δημοκρατίας απορρίπτει τα ιδεολογικά άκρα, και γενικότερα οποιαδήποτε δογματική θέση, κάνοντας χρήση σύγχρονων πολιτικών θέσεων με ριζοσπαστικό κοινωνικό χαρακτήρα. Τρανή απόδειξη, οι κατευθυντήριες αρχές στην οικονομία, όπου διακηρυσσόταν ότι η ελεύθερη οικονομία, στην οποία πίστευε η Νέα Δημοκρατία, δεν απέκλειε τη διεύρυνση του κρατικού ελέγχου στην οικονομία. «Η ιδιωτική πρωτοβουλία», επεσήμαινε η ιδρυτική διακήρυξη, «δεν είναι δυνατόν να βρη την δικαίωσή της χωρίς παράλληλη συμμετοχή των ευρυτέρων λαϊκών τάξεων στην κατανομή του εθνικού προϊόντος. Κάθε πολίτης της χώρας αυτής πρέπει να γίνη εργάτης μαζί και νομεύς της οικονομικής ευημερίας και να αισθάνεται ότι είναι ήσυχος για το μέλλον του και για το μέλλον των παιδιών του». Μόνον υπ’ αυτούς τους όρους θα μπορούσαν να εδραιωθούν συνθήκες κοινωνικής δικαιοσύνης.

Αυτό ήταν, άλλωστε, και το απαύγασμα της θεωρίας του, ότι η διασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας, της πολιτικής ελευθερίας και της έννομης τάξης όφειλε να συμβαδίζει με την αποκατάσταση όρων κοινωνικής δικαιοσύνης, με τελικό στόχο την εδραίωση μίας σταθερής δημοκρατίας: «Οφείλουμε με την πείρα του παρελθόντος να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να αποκτήσουμε επιτέλους μίαν υγιά και βιώσιμη δημοκρατία…», «…πέρα από τις διενέξεις και τους διχασμούς του παρελθόντος – που τόσα δεινά επεσώρρευσαν στον τόπο μας».

Παρά τη χρονική απόσταση και τη διαφοροποίηση των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, οι αρχές και αξίες που προέβαλε η ιδρυτική διακήρυξη της Νέας Δημοκρατίας αποτελούν σταθερό πυλώνα στα κρίσιμα διλήμματα που θέτει ο ταχέως μεταβαλλόμενος σύγχρονος κόσμος.